O wpływie telewizji oraz komputera na zdrowie i rozwój dzieci mówi się wiele, zarówno pozytywnie, jak i negatywnie. Podkreśla się takie zalety programów telewizyjnych i komputerowych (internetowych) jak :
- bogacenie wiedzy dziecka i znajomości pojęć,
- bogacenie słownictwa,
- rozwijanie zainteresowań,
- rozwój emocji i wyobraźni.
Niewątpliwie działają na emocje, wyobraźnię i myślenie, tylko nie zawsze we właściwy sposób, a to dlatego, że dzieci często nie odróżniają prawdy od fikcji, przyjmując treść filmu i gier komputerowych za rzeczywistość. Niekiedy budzą się w nocy z lękiem, płaczem lub krzykiem. Nawet bajki zawierają dzisiaj zbyt wiele elementów grozy - postaci, stworów, kierujących się bezwzględną siłą, przemocą i brutalnością. Wiele filmów rysunkowych i gier komp., oglądanych i granych przez nasze dzieci, stworzonych jest na bazie amerykańskich komiksów. Pokazują one przestępstwa, kradzieże, morderstwa, terroryzm i nadają się raczej na filmy kryminalne dla dorosłych.. Dzieci chłoną sceny - a im wcześniej to się dzieje, tym głębiej zapadają one w psychikę jako należące do pierwszych przeżyć. W wyniku tego, dzieci stają się agresywne - biją się, gryzą, kopią - uczą się przemocy.
Oprócz tych negatywnych skutków wymienić jeszcze należy:
- nadmierne uzależnienie się ,
- uszkadzanie wzroku, wady postawy
- ograniczenie własnej twórczości,
- ograniczenie aktywności ruchowej,
- brak czasu na oglądanie, czytanie książek, rozmowy ,
- ograniczony czas na zabawy z rówieśnikami.
Spora część rodziców nie jest świadoma zagrożeń ze strony bajek , gier i szeroko pojętego internetu, a więc nie kontroluje czym zajmują się ich pociechy.Rodzice najczęściej są zadowoleni, gdy dzieci, zamiast włóczyć się po placu zabaw (bo trzeba z nimi tam być- a nie mają czasu) lub „dokuczać” w domu - spędzają potulnie czas przed telewizorem lub komputerem.
Tymczasem sprawą niezwykle ważną jest uczenie dzieci rozsądnego korzystania z telewizji, internetu, komputera i telefonu, by nie stały się ich niewolnikami . Istotny jest tu przykład własny rodziców jako pierwszych i najważniejszych wychowawców dziecka. Jeżeli rodzice sami wykorzystują media jako źródło rozrywki to dziecko też będzie postępować tak samo.
Rodzice powinni uświadomić sobie, że to na nich spoczywa odpowiedzialność za rozwój dzieci i to oni powinni:
- korzystając z Internetu pamiętać o programie antywirusowym i firewallu (zabezpieczeniem przed dostępem do nielegalnych stron)
- towarzyszyć dziecku, gdy korzysta z Internetu, pokazać ciekawe i wartościowe strony internetowe oraz aktywności w sieci
– nauczyć dziecko zasady ograniczonego zaufania do osób i treści, na które trafia w sieci
– nauczyć dziecko chronić prywatność
– nie narażać dziecka, publikując bezkrytycznie jego zdjęcia w sieci
- wiedzieć, w jakie gry grają ich dzieci, jakie bajki i filmy oglądają
- ustalić zasady z jakich programów i gier dzieci mogą korzystać , maksymalny czas spędzany w sieci, serwisy i strony internetowe, które może odwiedzać, sposoby reagowania na niebezpieczne sytuacje
- ustalić że dziecko może korzystać z gier komputerowych i oglądać telewizję tylko wówczas, gdy rodzice są w domu
- bezwzględnie ograniczyć czas spędzany przy komputerze i przed telewizorem
- konsekwentnie stosować zasadę: najpierw obowiązki potem telewizja czy komputer
- zapraszać do domu koleżanki i kolegów dziecka. Pokazywać inne formy spędzania wolnego czasu.
- mieć wiedzę o zagrożeniach, jakie niosą nieodpowiednie treści gier, bajek, filmów
- udostępniając dziecku urządzenie z dostępem do internetu, upewnić się, że jest ono wyposażone w program ochrony rodzicielskiej, kontrolujący dostęp do nieodpowiednich treści. Dziecko powinno wiedzieć o oprogramowaniu do kontroli rodzicielskiej, które jest zainstalowane na urządzeniu i wiedzieć czemu służy dane narzędzie
- poinstruować, jak ma się zachować jeśli zetknie się z niewłaściwymi sytuacjami w sieci. Zapewnić dziecko, że z sytuacją problemową, nie tylko w sieci, zawsze może zwrócić się do rodziców
- uczyć dzieci jak korzystać z oferty , kształtować u dzieci racjonalne, selektywne i krytyczne podejście do nich. Ucząc dziecko mądrego wybierania, co jakiś czas obejrzyjcie z nim jego ulubioną pozycję, a potem przedyskutujcie co w niej jest wartościowe
- dawać dobry przykład mądrego korzystania z mediów. Ograniczać czas spędzony przed TV czy komputerem do rozsądnego minimum..
Przedszkolakowi w zupełności wystarczy korzystanie z Internetu maksymalnie 20-30 minut w ciągu dnia, w towarzystwie opiekuna. Internet jest doskonałym źródłem wiedzy oraz rozrywki, a właściwie użytkowany może przynieść wiele pożytku dla cyfrowej edukacji dziecka.
Pomocne serwisy
Przedszkolakom w stawianiu pierwszych kroków w sieci pomocny może być serwis www.necio.pl. Warto także skorzystać ze specjalnej przeglądarki BeSt www.best.fdn.pl, która udostępnia kilkaset bezpiecznych stron internetowych dla najmłodszych. Wiele informacji na temat bezpiecznego korzystania z internetu znajduje się także na stronie www.bezpieczneinterneciaki.pl oraz www.dzieckowsieci.pl. Zarówno rodzice, jak i nauczyciele mogą dzwonić z prośbą o porady dotyczące bezpieczeństwa dzieci w internecie pod bezpłatny numer infolinii 800 100 100.
Opracowała mgr Stanisława Sudoł.
Do opracowania artykułu wykorzystano przypisy:
oraz artykuły:
1. www.sop.salwatorianie.pl – artykuł ks. Dariusza Sikorskiego SDS „Szkodliwy wpływ gier komputerowych”,
2. Wychowawca 11/2001 - artykuł prof. dr hab. Marii Braun-Gałkowskiej ( psycholog, KUL) „Media a odbiorca”.
3. Materiały internetowe których autorem jest Marta Cygan, psycholog, zespół Akademii Zdrowego Przedszkolaka