Adaptacja przedszkolna dziecka to trudny proces, który wiele wymaga 

od wszystkich zainteresowanych stron: przedszkola, opiekunów dziecka, a także 

od samego nowego przedszkolaka. Dla nich początek nowego roku szkolnego 

bywa  czasem  ciężkiej  próby.  Jak  sprawić,  by  trwała  ona  jak  najkrócej,  

a „adaptacyjny wrzesień” nie przeciągał się aż do listopada?  

WAŻNE RADY I WSKAZÓWKI 

  Wczesna  informacja  i  preadaptacja.  Wielu  rodziców  nie  zdaje  sobie 

sprawy, że adaptacja dziecka do warunków przedszkolnych rozkłada się 

w  czasie  i  nie  należy  czekać  z  nią  do  września.  Pracę  nad  łagodnym 

wejściem  malucha  w  pierwszy  etap  edukacji  należy  zacząć  najpóźniej 

przed  wakacjami,  a  jeszcze  wcześniej  dzieci  powinny  dowiedzieć  się 

możliwie  dużo  o  zmianie,  która  je  czeka.  Uprzedzanie  dziecka  

o nadchodzących wydarzeniach jest niezwykle ważne, bo buduje poczucie 

bezpieczeństwa,  którego  elementem  jest  przewidywalność  zdarzeń. Doskonałym  dopełnieniem  do  zasłyszanego  od  rodziców  hasła 

„przedszkole” jest udział rodzica z dzieckiem  w dniach adaptacyjnych, 

które zwykle odbywają się kilka tygodni przed wrześniowym debiutem.  

 

  Pozytywny  obraz  przedszkola.  O  przedszkolu  trzeba  mówić  maluchowi 

chętnie,  dużo  oraz  dobrze  –  niech  ma  przekonanie,  że  czeka  go  tam 

mnóstwo radości i przygód, które doskonale da się pogodzić z ulubionymi 

zabawami w domu, zaś przedszkolni przyjaciele i nauczyciele w niczym 

nie  zagrożą  jego  więzi  z  bliskimi.  Pozytywne  „zaprogramowanie”  do 

przedszkola  to  połowa  adaptacyjnego  powodzenia.  Ważne,  by  dziecko 

wierzyło, że nowa sytuacja w jego życiu to nie strata domowego ciepła, 

lecz zysk w postaci przedszkolnych wyzwań i sukcesów. Dobrze jest też 

powiedzieć  dziecku,  kto  będzie  je  zaprowadzał  do  przedszkola,  a  kto 

odbierał. Ważne, by zawsze trzymać się ustalonego porządku. Nie należy 

też  pytać  dziecka  trzy-,  a  nawet  czteroletniego:  Chcesz  chodzić  do 

przedszkola? Chcesz się bawić z dziećmi w przedszkolu? Co wtedy, gdy 

dziecko  powie,  że  nie  chce?  Na  pewno  trzeba  dziecko  oswoić  z  myślą 

pójścia  do  przedszkola  i  cierpliwie  tłumaczyć:  Mama  chodzi  do  pracy. 

Tatuś  też  chodzi  do  pracy.  Siostra  chodzi  do  szkoły,  a  brat  do  żłobka.  

W domu nikogo nie ma i dlatego ty musisz chodzić do przedszkola. 

 

  Przedszkole  i  rodzina  –  jedna  drużyna.  Zagrożeniem  dla  adaptacji 

dziecka do środowiska przedszkolnego często bywa konflikt lojalności na 

linii  rodzina  –  przedszkole.  Pojawia  się  on  wtedy,  gdy  niepewni  siebie 

opiekunowie  dziecka,  w  obawie  przed  detronizacją  w  roli  najlepszych 

wychowawców,  dyskredytują  w  oczach  dziecka  placówkę  przedszkolną  

i nauczycieli.  Warto więc zrobić wszystko, by przedszkole i rodzina stały 

po  jednej  stronie  –  co  warto  uświadomić  zarówno  nadopiekuńczym 

rodzinom,  ale  też  i  nauczycielom,  którzy  zazwyczaj  z  nadmiaru  innych 

obowiązków  nie  poświęcają  wystarczającej  uwagi  budowaniu  sojuszu  

z trudnymi rodzicami. 

 

  „Sucha  zaprawa”,  czyli  zabawa.  Znakomitym  sposobem  na 

przećwiczenie  z  dzieckiem  rozmaitych  przedszkolnych  sytuacji  jest 

domowa zabawa w przedszkole. To nic innego jak trening umiejętności 

społecznych  przydatnych  w  nowej  roli.  Kilkakrotne  „przerobienie”  

w towarzystwie misiów, lal oraz mamy-nauczycielki wspólnego zjadania posiłków, rysowania, chodzenia na wycieczki, negocjowania w przypadku 

spraw  spornych  doda  dziecku  pewności  siebie  i  sprawi,  że  szybciej 

odnajdzie się ono w przedszkolnych realiach. Zaradność i samodzielność 

wyniesiona z domowych ćwiczeń w formie zabawy to cenne wyposażenie 

na najtrudniejsze, pierwsze przedszkolne dni.  

 

  Dobra  atmosfera.  Nie  należy  wprowadzać    atmosfery  pośpiechu,  tylko 

czule,  ale  stanowczo  pożegnać  się  z  dzieckiem.  Nie  jest  wskazane 

przyprowadzanie  dziecka  do  przedszkola  w  ostatniej  chwili,  gdyż 

pośpiech wprowadza dziecko w stan niepokoju i pobudzenia. Pożegnanie 

z  dzieckiem  powinno  być  czułe,  ale  krótkie.  Małe  dziecko  nie  ma 

poczucia  czasu,  dlatego  zapewnienia  typu:  Zaraz  po  ciebie  przyjdę... 

Tylko  chwilkę  tu  pobędziesz  i  zaraz  wrócę...  Idę  do  sklepu,  żeby  ci  coś 

kupić... nie mają dla niego żadnego znaczenia. Zdecydowanie lepiej jest 

powiedzieć:  Przyjdę  po  ciebie  po  leżakowaniu...Przyjadę  jak  zjesz 

podwieczorek.. Takie informacje są dla dziecka zrozumiałe, bo wie, że jak 

zje  obiad,  wstanie  z  leżaka,  to  mama  będzie  na  niego  czekała.  Bardzo 

ważne  jest  dotrzymywanie  słowa.  Daje  ono  dziecku    poczucie 

bezpieczeństwa  i  zarazem  pewność,  że  rodzic  przyjdzie.  Dzieci  

o zachwianym poczuciu bezpieczeństwa w dramatyczny sposób rozstają 

się z najbliższymi, a ich rozpacz trwa dłużej. 

Drodzy Rodzice! 

 

Wiemy, że to jest trudne, i doskonale rozumiemy wasz niepokój. Jednak 

nie ulegajcie dziecku, nie zabierajcie do domu nawet wtedy, gdy błaga, płacze. 

Nie cofajcie raz podjętej decyzji. Takie sytuacje będą się powtarzały, 

a dziecko jest mądre i będzie wykorzystywać waszą słabość. Oczywiście 

ze szkodą dla was, ale też i dla niego. Do tego typu sytuacji musimy 

przygotować zarówno siebie, jak i dzieci. 

Wtedy łatwiej przeżyjemy ten trudny 

dla wszystkich okres. 

Bibliografia: 

  Ewa Zielińska, Katarzyna Wróbel: „Idziemy do przedszkola” - Bliżej Przedszkola - 

kwiecień 2011r. 

  Agnieszka Pilichowska: „Czas ciężkiej próby, czyli adaptacja dziecka”  - Bliżej przedszkola – 

Czerwiec 2017. 

 

Opracowała: Irena Dudek